تحلیل جامعه آرمانی در اندیشه امام سجّاد (علیه السلام)با تأکید بر صحیفه سجّادیه

دستیابی به جامعه مطلوبی که انسان را به سعادت و کمال برساند، همواره اندیشمندان و سیاستمداران را به ترسیم آمان شهرهای متفاوت واداشته است؛گاهی آن را به صورت بهشت این جهانی تصور کرده و زمانی نیز با چنگ زدن به اسطوره ها، به ترسیم جامعه ای اسطوره ای پرداخته است. در این میان ترسیم جامعه ای مطلوب که منشأ وحیانی داشته و به دور از خیال و قابل تحقق باشد ضروری به نظر می رسد. لذا ما در این پژوهش با توجه به اهمیت و ضرورت ترسیم جامعه آرمانی و ظرفیت قابل توجه صحیفه سجّادیه برای ترسیم چنین جامعه ای به کشف و توصیف جامعه مطلوب در اندیشه امام سجّاد (علیه السلام) پرداخته ایم. روش این پژوهش، توصیفی ـ اسنادی است و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل متن استفاده خواهیم نمود. این روش از روش های کیفی و نوعی روش ژرفا نگر است که در آن سوالاتی به متن ارائه و پاسخ آنها استخراج و در موارد غیر صریح استنباط می گردد. برای اینکه طبقه بندی دقیق و کاملی از اطلاعاتی که با مراجعه به متون روایی و صحیفه سجّادیه در پاسخ به سوالات تحقیق، گردآوری شده، داشته باشیم هر کدام از سوالات تحقیق را در قالب نهادهای پنجگانه (خانواده، اقتصاد، سیاست، تعلیم و تربیت و حقوق) دنبال می کنیم. زیرا از آنجا که ارتباطات هر فرد با سایر افراد در چارچوب نهادهای اجتماعی صورت می پذیرد، یکی از بهترین و موثرترین روش ها برای ادراک کل جامعه این است که نهادهای اصلی آن و مناسبات موجود میان آنها را مورد توجه قرار دهیم. توجه به مبانی جامعه آرمانی و ویژگی ها و راهکارهای تحقق جامعه مطلوب در قالب نهادهای اجتماعی از دیدگاه امام سجّاد (علیه السلام) از اهداف این تحقیق به شمار می رود. جامعه آرمانی از دیدگاه امام سجّاد (علیه السلام) جامعه ای است که در آن روابط انسانی در درون نهادهای اجتماعی براساس ارزش های الاهی شکل می گیرد و حرکت در مسیر بندگی خداوند و دستیابی به سعادت جاودانی، مهمترین ویژگی این جامعه مطلوب می باشد. هر کدام از نهادها در اندیشه امام سجّاد (علیه السلام) از ویژگی ها و راهکارهای خاصی نیز بهره می برند که این جامعه را از سایر جوامع آرمانی متمایز می سازد. تقدس سنت ازدواج، تربیت عقلانی و اخلاقی، عدالت اقتصادی، حاکمیت و ولایت الاهی و نظم حقوقی برخی از مهمترین ویژگی های نهادهای خانواده، تعلیم و تربیت، اقتصاد، سیاست و حقوق در جامعه آرمانی در اندیشه امام سجّاد (علیه السلام) محسوب می شوند. حصر روابط جنسی در چارچوب زناشویی، یاد خدا، فقرستیزی، مبارزه با خودکامگی و قانون عادلانه برخی از راهکارهای تحقق جامعه مطلوب به شمار می روند.